Żyto ozime – mieszańce w natarciu

W ostatnich latach w województwie łódzkim żyto ozime odznacza się dużym udziałem w strukturze zasiewów. Przy wyborze odmiany do uprawy należy przede wszystkim zwrócić uwagę na wysokość plonu ziarna, a w dalszej kolejności korzystne oceny, dla innych cech, jak np. odporność na choroby. Odmiany żyta ozimego różnią się wyraźnie odpornością na wyleganie i zdrowotnością. Zdecydowanie najczęściej obserwowaną chorobą żyta ozimego jest rdza brunatna. Dość powszechnie występuje również rynchosporioza oraz mączniak prawdziwy i septorioza liści. Rzadziej obserwuje się rdzę źdźbłową, choroby podstawy źdźbła i fuzariozę kłosów. Żyto ozime jest również dość wrażliwe na pleśń śniegową. Największe różnice odmianowe występują w odporności na rdzę brunatną. Z reguły odmiany populacyjne cechują się większą odpornością na tę chorobę. Żyto ozime, z racji swojej wysokości, jest dość podatne na wyleganie.

Posługując się zapleczem doświadczalnym Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych możemy przyjrzeć się odmianom żyta badanym w Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian Sulejów (powiat piotrkowski), Zakładzie Doświadczalnym Oceny Odmian Masłowice (powiat wieluński) oraz Zakładzie Doświadczalnym Oceny Odmian  Lućmierz (powiat zgierski).

 

Wykres 1. Wyniki plonowania odmian populacyjnych i mieszańcowych badanych w doświadczeniach PDO w sezonie 2014/2015 w województwie łódzkim.

 

W zamieszczonej tabeli można dokonać przeglądu chorób występujących w regionie łódzkim. Dodatkowo należy nadmienić, że integrowana uprawa pozwala stosować zaprawy nasienne, które chronią zasiewy przed masowym wystąpieniem chorób grzybowych.

Tabela 1.  Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian oraz ważniejsze choroby żyta które wystąpiły     w doświadczeniach PDO realizowanych na terenie województwa łódzkiego w sezonie 2014/2015.

 

Lp.

 

Odmiany

 

Wysokość

roślin (cm)

Wyleganie przed zbiorem (skala 9⁰)

 

Rdza brunatna

(skala 9⁰)

 

Mączniak

(skala 9⁰)

 

Rynchosporioza

(skala 9⁰)

 

MTZ (g)

odmiany populacyjne

1

Dań. Diament

160

4,8

6,0

7,5

7,8

29,4

2

Dań. Amber

156

6,8

6,8

7,5

7,8

28,6

3

Armand

160

6,8

6,5

6,5

6,8

29,7

4

Horyzo

167

6,3

7,3

7,5

8,3

30,2

5

Antonińskie

165

6,0

7,0

7,5

7,5

29,5

6

Dań. Rubin

155

7,3

7,5

6,5

7,0

28,9

odmiany mieszańcowe

7

Visello

144

4,8

6,8

7,5

7,8

29,1

8

Minello

148

5,0

7,5

7,5

7,8

26,7

9

Brasetto

148

5,8

6,5

6,5

7,8

28,3

10

Palazzo

159

6,8

6,0

7,5

8,8

29,9

11

SU Drive

147

4,3

5,8

8,0

7,3

31,0

12

SU Stakkato

143

4,5

6,0

7,0

8,3

27,8

13

SU Satellit

145

5,3

6,0

7,5

7,8

29,0

14

SU Spektrum 

140

6,8

7,3

7,5

8,3

26,9

15

Tur

155

6,8

5,8

8,0

7,5

29,3

16

Brandie

163

5,0

7,5

8,0

7,5

29,6

17

KWS Bono

145

5,3

7,3

7,5

7,5

26,8

18

SU Performer

142

5,8

5,8

7,5

8,3

27,0

 

Skala 9⁰ : 9 – oznacza stan najkorzystniejszy, 1 – oznacza stan najmniej korzystny

 

Pewne ułatwienie przy wyborze odmiany do uprawy w danym rejonie mogą stanowić „Listy odmian zalecanych do uprawy na obszarze województw” (tzw. LOZ). Tworzone są one na podstawie wyników doświadczeń prowadzonych w ramach Programu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego  (PDO), prowadzonego i koordynowanego przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej we współpracy z Samorządami Województw i Izbami Rolniczymi oraz innymi podmiotami zainteresowanymi wdrażaniem postępu biologicznego do naszego rolnictwa. Łódzki Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego w roku 2016 ustalił Listę Odmian Zalecanych na terenie województwa łódzkiego: Dańkowskie Amber, Dańkowskie Rubin, KWS Bono, SU Performer, SU Stakkato, Tur.

                Aktualnie w Krajowym Rejestrze znajduje się 48 odmian żyta przeznaczonych do uprawy na ziarno, w tym 21 odmian populacyjnych, 26 odmian mieszańcowych i jedna odmiana syntetyczna (stan na dzień 31.08.2016 roku). Zarejestrowane odmiany żyta różnią się znacznie między sobą wieloma cechami biologicznymi decydującymi o ich produkcyjności, w określonych warunkach agrotechniki i środowiska. Do siewu należy stosować materiał siewny wolny od przetrwalników chorób grzybowych.

Anna Wardęga

 COBORU Stacja Doświadczalna

Oceny Odmian w Sulejowie