Do 2 maja br. trwają konsultacje publiczne Komisji Europejskiej na temat przyszłości wspólnej polityki rolnej (WPR). Polskie doświadczenia z wdrażania WPR oraz propozycje zmian dla tej polityki mogą być przekazane bezpośrednio do Komisji Europejskiej przez każdego rolnika czy instytucję (organizację branżową, związek zawodowy, stowarzyszenie, fundację, organy samorządowe i wiele innych). W konsultacjach może wziąć bowiem udział każdy zainteresowany obywatel Unii Europejskiej lub instytucja. Aby to zrobić należy wypełnić kwestionariusz na stronie KE - polska wersja językowa. Wszystkich zainteresowanych dalszym losem unijnej polityki rolnej zachęcamy do udziału w konsultacjach Komisji Europejskiej.
Dalsze prace nad WPR na forum UE
Na podstawie konsultacji, a także w oparciu o analizy i inne debaty (m.in. w Radzie UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa), do końca 2017 roku Komisja Europejska opracuje komunikat w sprawie przyszłości WPR. Kolejnym etapem prac będzie publikacja przez Komisję wniosków legislacyjnych, która przewidziana jest w 2018 roku. Ostatecznie o nowym kształcie WPR zadecydują rządy państw członkowskich (Rada UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa) oraz Parlament Europejski.
Trwają prace nad stanowiskiem rządu
Resort rolnictwa przygotował projekt stanowiska rządowego w sprawie przyszłości wspólnej polityki rolnej. Prace nad propozycją ministerstwa pn. „Wspólna polityka rolna po 2020 roku – polskie priorytety” zmierzają do finalizacji. W dniu 29 marca br. projekt dokumentu został przyjęty przez Komitet ds. Europejskich, który rekomendował projekt Stałemu Komitetowi Rady Ministrów.
Propozycja resortu rolnictwa w odniesieniu do zmian wspólnej polityki rolnej została sformułowana w oparciu o dotychczasowe doświadczenia, analizy i oceny z wdrażania tej polityki w Polsce, badania krajowych i zagranicznych instytucji naukowych oraz wnioski z toczącej się debaty na forum UE. Projekt uwzględnia obecny, wciąż jeszcze kierunkowy charakter unijnej dyskusji. W dokumencie wykorzystano również wyniki prac Zespołu wspierającego prace w zakresie przeglądu Wspólnej Polityki Rolnej w latach 2014-2020 i opracowania propozycji Polski dotyczących tej polityki po roku 2020, powołanego Zarządzeniem nr 4 Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 stycznia 2016 r.
Wspólna polityka rolna UE po 2020 roku z perspektywy resortu rolnictwa
W ocenie resortu rolnictwa wspólna polityka rolna jest kompleksową, w pełni wspólnotową polityką UE, która stanowi jeden z fundamentów Unii Europejskiej. Polityka ta realizuje coraz szerszy katalog celów publicznych i poprzez kolejne reformy reaguje na nowe wyzwania. WPR odpowiada za warunki konkurencji na jednolitym rynku, decydując przy tym o przewidywalności i stabilności warunków prowadzenia działalności rolniczej.
WPR także w przyszłości powinna zapewniać społeczeństwu UE niezależność żywnościową, w tym dostęp do żywności o wysokiej jakości, przyczyniając się jednocześnie do realizacji celów zrównoważonego rozwoju, w tym do zachowania w dobrym stanie zasobów ziemi, wody, powietrza i różnorodności biologicznej dla kolejnych pokoleń.
Budżet WPR powinien odzwierciedlać dużą europejską wartość dodaną tej polityki, zwłaszcza jako fundamentu jednolitego rynku artykułów rolno-spożywczych oraz w wymiarze społecznym, środowiskowym i spójności UE. Redukcja wspólnotowego budżetu WPR w relacji do PKB UE-27 ograniczyłaby jej skuteczność w realizacji celów wspólnotowych.
Zapewnienie równych warunków konkurowania na jednolitym rynku rolno-żywnościowym jest ważnym zadaniem przyszłej WPR. Dla realizacji tego celu konieczne jest m.in. odejście od historycznych kryteriów podziału środków na płatności bezpośrednie oraz zakończenie procesu wyrównania poziomu dopłat bezpośrednich pomiędzy państwami członkowskimi. Traktatowe cele WPR, szczególnie w zakresie stabilizacji rynków rolnych, muszą być realizowane skutecznie, aby przeciwdziałać sytuacjom kryzysowym w rolnictwie. Wymaga to aktywniejszego korzystania z instrumentów wspólnej organizacji rynków rolnych. Konieczna jest także poprawa funkcjonowania łańcucha rynkowego i przeciwdziałanie praktykom protekcjonistycznym pojawiającym się na rynku UE. W warunkach rosnącego powiązania UE z rynkami światowymi poziom i stabilizacja dochodów, szczególnie małych gospodarstw rolnych, będą wciąż silnie zależeć od wysokości wsparcia bezpośredniego i dywersyfikacji źródeł dochodów. Większe gospodarstwa towarowe potrzebują efektywniejszych instrumentów zarządzania ryzykiem produkcyjnym i cenowym.
Należy wzmocnić finansowanie II filara WPR i w jak największym zakresie zachować pro-spójnościowe kryteria podziału budżetu na ten filar. Jednocześnie należy zapewnić odpowiednie zaangażowanie pozostałych polityk unijnych na rzecz rozwoju obszarów wiejskich.
Obecne rozwiązania prawne pozostawiają miejsce do dalszej modernizacji WPR w sposób ewolucyjny, bez fundamentalnych zmian struktury tej polityki. Realne uproszczenie poszczególnych instrumentów, jak i całej WPR na okres po 2020 roku wymaga m.in. większego zaufania do państw członkowskich w zakresie planowania, wdrażania i kontroli zgodnie z zasadą subsydiarności.
Konieczna jest koordynacja WPR z innymi unijnymi politykami (m.in. handlową, środowiskową, klimatyczną, energetyczną, rozwojową, konkurencji), które coraz silniej wpływają na rolnictwo i sektor produkcji żywności. Realizacja ambitnych celów w zakresie innych wspólnotowych polityk nie będzie możliwa bez ambitnej i w pełni wspólnotowej polityki rolnej.
(Źródło: MRiRW)