W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z 31 lipca 2025 r. w sprawie uruchomienia naborów w ramach programów „Usuwanie folii rolniczych i innych odpadów pochodzących z działalności rolniczej” oraz „Ogólnopolski program finansowania usuwania wyrobów zawierających azbest” Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej poinformował pismem z dnia 5 sierpnia 2025 r., że Narodowy Fundusz Ochrony środowiska i Gospodarki Wodnej (dalej: „NFOŚiGW”) zdaje sobie sprawę, iż problem finansowania zagospodarowania odpadów na terenach rolniczych jest cały czas aktualny. NFOŚiGW jest otwarty na wszelkie uwagi i spostrzeżenia związane z realizacją wdrażanych programów priorytetowych i podejmuje ciągłą analizę zgłaszanych propozycji celem doskonalenia swojej oferty finansowania przedsięwzięć w zakresie zagospodarowania odpadów.
Program „Usuwanie folii rolniczych i innych odpadów pochodzących z działalności rolniczej” miał na celu, co do zasady, jednorazowe, interwencyjne sfinansowanie usunięcia odpadów, które zostały nagromadzone w gospodarstwach rolniczych ze względu na problemy organizacyjne i ekonomiczne związane z ich zagospodarowaniem. Zwracam uwagę, że za zagospodarowanie odpadów pochodzących z działalności gospodarczej odpowiedzialny jest podmiot prowadzący tę działalność i wytwarzający odpady. Docelowo odpowiedzialność za stworzenie możliwości zagospodarowania odpadów i współfinansowanie tych działań powinna leżeć po stronie wprowadzających produkty lub opakowania, w ramach wynikającej z prawa UE rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Program priorytetowy „Usuwanie folii rolniczych i innych odpadów pochodzących z działalności rolniczej” stanowić miał natomiast pomoc w realizacji obowiązków rolników w zakresie zgodnego z prawem zagospodarowania odpadów pochodzących z prowadzonej przez nich działalności. Aktualnie ogłoszenie kolejnego naboru nie jest planowane, ze względu na brak wpływów do NFOŚiGW, które mogłyby być redystrybuowane na ten cel.
W ramach „Ogólnopolskiego programu finansowania usuwania wyrobów zawierających azbest” od roku 2023 realizowana jest „Cześć 2. Przedsięwzięcia w zakresie zbierania, transportu oraz unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest realizowane w gospodarstwach rolnych”. W ramach tej części udzielane jest dofinansowanie jednostkom samorządu terytorialnego działającym na rzecz beneficjentów Działania A1.4.1 którym ARiMR wypłaciła i rozliczyła środki po zrealizowaniu przedsięwzięcia wymiany pokrycia dachu. Z przekazanego NFOŚiGW zestawienia wynika, ii suma wymienionych pokryć dachowych w zakończonych i rozliczonych przedsięwzięciach z 1-szego naboru ARiMR wynosi 9,27 mln m’ co odpowiada 139 tys. Mg odpadów zawierających azbest. NFOŚiGW zawarł umowy udostępnienia środków z wojewódzkimi funduszami zostały na kwotę 100 mln zł, pozwalającą na utylizację 142 tys. Mg azbestu. Jednocześnie ze środków NFOŚiGW wypłacono jedynie kwotę ok. 31 mln zł, oraz potwierdzono zagospodarowanie ok. 44 tys. Mg odpadów azbestowych. Powyższe oznacza, że potwierdzono zagospodarowanie ok. 31,6 % zdjętego do końca 2023 r. azbestu, co jest wartością dalece niesatysfakcjonującą. W związku z powyższym w pierwszej kolejności zasadne jest, zwiększenie intensywności realizacji Części 2) Programu, szczególnie w zakresie potwierdzenia zagospodarowania całego zdjętego z dachów azbestu. Uruchomienie dodatkowych środków uwarunkowane będzie rozliczeniem udostępnionych środków w ramach zawartych umów, dostępnością środków w budżecie na realizację ww. programu oraz określeniem wpływów do NFOŚiGW które będą mogły być redystrybuowane na ten cel. Aktualnie, jedynym źródłem przychodów, które może posłużyć NFOŚiGW finansowaniu działań polegających na usuwaniu wyrobów zawierających azbest są wpływy z administracyjnych kar pieniężnych wskazane w projekcie ustawy o wyrobach zawierających azbest (nr UC6O w „Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów” — szczegółowe informacje na temat postępu prac legislacyjnych dostępne są na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji pod adresem: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12390757/katalog/13089462#13089462
KRIR-MR-817-2025 wystąpienie do NFOŚiGW w spr programu usuwania folii rolniczych i azbestu
KRIR-MR-817-2025 wystąpienie do NFOŚiGW w spr programu usuwania folii rolniczych i azbestu – odpowiedź NFOŚiGW – odpowiedź NFOŚiGW