W czasie targów Międzynarodowy Zielony Tydzień odbywa się Berliński Szczyt Ministrów Rolnictwa (Global Forum for Food and Agriculture – GFFA), w tym roku pod hasłem „Rolnictwo a zrównoważona biogospodarka”. W konferencji uczestniczyło ok. 70 ministrów rolnictwa z całego świata, a także przedstawiciele wielu organizacji międzynarodowych. Minister rolnictwa i rozwoju wsi Czesław Siekierski wziął udział w sesji tematycznej „Zrównoważone wykorzystanie biomasy – Zapewnienie globalnego bezpieczeństwa żywnościowego”.
Fundamenty polskiej prezydencji w Radzie UE
Minister Czesław Siekierski w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę, że temat globalnego bezpieczeństwa żywnościowego jest ściśle związany z priorytetami polskiej prezydencji w Radzie UE, którą sprawujemy w tym półroczu, po raz drugi w 20-letnim okresie naszego członkostwa.
– Fundamentem naszej prezydencji jest bezpieczeństwo, a jednym z jego elementów jest bezpieczeństwo żywnościowe. Wszyscy mamy świadomość, że nadrzędnym celem rolnictwa jest zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego – powiedział szef polskiego resortu rolnictwa.
Zrównoważona biogospodarka
Minister Siekierski stwierdził, że potrzebne jest nam zrównoważone, a jednocześnie wysoce wydajne rolnictwo, które z jednej strony chroni zasoby naturalne, a z drugiej – wykorzystuje możliwości oferowane przez bioenergię i biogospodarkę.
– Istotnym elementem biogospodarki są innowacyjne rozwiązania w rolnictwie, także na poziomie gospodarstwa. Dlatego należy wspierać rolnictwo precyzyjne, agroekologię i inne zaawansowane praktyki rolnicze, które przyczyniają się do zrównoważonej i wydajnej produkcji – podkreślił szef polskiego resortu rolnictwa.
Problem marnowania żywności
– Jeśli chodzi o zapobieganie marnowaniu żywności, to w Polsce postrzegamy to jako problem globalny w wymiarze ekonomicznym i etycznym. To po pierwsze stracona szansa zmniejszenia liczby osób niedożywionych. Po drugie to ogromna strata takich zasobów, jak: gleba, woda i energia, potrzebnych do wyprodukowania żywności. Wreszcie – jest to strata środków finansowych, zarówno w skali makro, jak i w skali każdego gospodarstwa domowego – stwierdził minister Siekierski.
Wspólny komunikat ministrów ds. rolnictwa
Spotkanie zakończyło się wydaniem wspólnego komunikatu. Ministrowie ds. rolnictwa określili w nim swoją postawę wobec zrównoważonej biogospodarki i będącego jej ważną częścią zrównoważonego rolnictwa.
We wspólnym komunikacie ministrowie stwierdzili m.in., że:
Podczas gdy rosnąca populacja świata wymaga zdrowej i odżywczej żywności oraz dobrobytu gospodarczego, malejące zasoby naturalne, degradacja gleby i susza, rosnąca utrata różnorodności biologicznej oraz skutki zmian klimatycznych i zanieczyszczenia stanowią poważne wyzwania, zwłaszcza dla krajów rozwijających się. Dlatego zrównoważone i odporne rolnictwo oraz systemy żywnościowe są kluczowe dla globalnego bezpieczeństwa żywnościowego i odżywiania. Należy zatem pilnie zintensyfikować wysiłki i wezwać społeczność globalną do połączenia sił.
Poważny niepokój budzą wojny i konflikty na świecie oraz ich wpływ na bezpieczeństwo żywnościowe.
Zrównoważona biogospodarka jest kluczowa w transformacji światowej gospodarki. Rolnictwo, odgrywa kluczową rolę w tej zmianie, ponieważ zrównoważona produkcja podstawowa zasobów biologicznych oraz wynikające z niej produkty i usługi stanowią podstawę zrównoważonej biogospodarki.
Promowane będą zrównoważona produkcja biomasy oraz wykorzystanie i waloryzacja biomasy rolnej, leśnej i wodnej, a także produktów ubocznych. Wykorzystywanie biomasy jest ważne, aby zmaksymalizować efektywność wykorzystania zasobów, zminimalizować ilość odpadów i zmniejszyć nakłady na nowe materiały, co w efekcie zwiększa całkowitą dostępność biomasy w danym systemie. Korzyści klimatyczne wynikające z wykorzystania biomasy są wysokie.
Biogospodarka może przyczynić się do rozwoju społecznego, gospodarczego i środowiskowego oraz do osiągnięcia Celów Zrównoważonego Rozwoju. Zrównoważona biogospodarka może wspierać zachowanie, odbudowę i odporność ekosystemów oraz wzmacniać usługi ekosystemowe i rozwiązania oparte na naturze.
Większe zapotrzebowanie na biomasę do celów spożywczych i niespożywczych może prowadzić do konfliktów interesów, tworząc konkurencję między różnymi użytkownikami końcowymi w zakresie wykorzystania zasobów naturalnych, takich jak ziemia czy woda. Pogodzenie tych interesów jest jednak możliwe. W rozwiązywaniu tych problemów priorytetem jest stopniowa realizacja prawa do odpowiedniej żywności w kontekście krajowego bezpieczeństwa żywnościowego i zrównoważonego rozwoju.
Zrównoważona biogospodarka zapewnia rozwiązania w zakresie łagodzenia zmian klimatu, zapewniając neutralną dla klimatu bazę zasobów i opcje pochłaniania dwutlenku węgla.
Wzmocnione zostaną wysiłki na rzecz powstrzymania i odwrócenia degradacji gruntów.
Będą prowadzone działania dla odbudowy, ochrony i zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony i zrównoważonego wykorzystania różnorodności biologicznej.
Będą promowane zrównoważone praktyki, takie jak zarządzanie suszą i wzmacnianie odporności na suszę, a także wykorzystanie niekonwencjonalnych zasobów wodnych w celu ochrony zasobów wodnych w rolnictwie.
Będą promowane zrównoważone rolnictwo i systemy żywnościowe poprzez takie podejścia, jak agroekologia, agroleśnictwo, zintegrowane, regeneracyjne i rolnictwo ekologiczne, rolnictwo konserwujące, rolnictwo inteligentne klimatycznie, rolnictwo precyzyjne, zrównoważona intensyfikacja, miejskie systemy rolnicze i inne innowacyjne podejścia.
Zrównoważona niebieska biogospodarka jest kluczowa dla wszystkich gałęzi przemysłu i sektorów związanych z oceanami, morzami, wybrzeżami i jeziorami. Zrównoważone rybołówstwo i akwakultura mają zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa żywnościowego i żywienia oraz zdrowej planety.
Będą prowadzone działania dla przeciwdziałania zanieczyszczeniu żywności i pasz, a także będzie promowane rozważne i odpowiedzialne stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych.
Dywersyfikacja źródeł białka może przyczynić się do zwiększenia globalnego bezpieczeństwa żywnościowego i żywienia. Może również przyczynić się do zmniejszenia zapotrzebowania na zasoby, ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i przywrócenia ekosystemów, przy jednoczesnym przejściu na zrównoważoną hodowlę zwierząt gospodarskich i rybołówstwo.
Zrównoważona biogospodarka i gospodarka o obiegu zamkniętym mogą zmniejszyć straty i marnotrawstwo żywności.
Padło zobowiązanie, aby do 2030 r. zmniejszyć o połowę globalne marnotrawstwo żywności na mieszkańca na poziomie detalicznym i konsumenckim oraz aby zmniejszyć straty żywności w łańcuchach produkcji i dostaw.
Nauka, technologia i innowacje, szkolenia, komunikacja i współpraca międzysektorowa są kluczowymi elementami udanego przejścia w kierunku globalnej zrównoważonej biogospodarki, przy jednoczesnym uznaniu tradycyjnej wiedzy i dziedzictwa kulturowego. Podnoszenie świadomości konsumentów na temat korzyści i wartości produktów biogospodarczych ma kluczowe znaczenie dla wspierania zrównoważonych wzorców konsumpcji.
Dla funkcjonowania biogospodarki ważny jest handel. Ministrowie zobowiązali się do wspierania opartego na zasadach, otwartego, przewidywalnego, przejrzystego, niedyskryminacyjnego, zrównoważonego, sprawiedliwego, uczciwego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wielostronnego systemu handlowego, którego podstawą jest Światowa Organizacja Handlu (WTO).
Ministrowie zobowiązali się do wspierania zrównoważonej biogospodarki i dążenia do osiągnięcia bezpieczeństwa żywnościowego w oparciu o cztery filary: dostępność, dostęp, wykorzystanie i stabilność.
W czasach, gdy świat boryka się z bezprecedensową liczbą kryzysów, ministrowie zobowiązali się do wspólnego działania i ścisłej współpracy w duchu pokoju i współpracy na rzecz zrównoważonego i odpornego świata wolnego od głodu i niedożywienia z kwitnącą biogospodarką.